XBRL (SBR) mijn visie…….

In een artikel in het NRC van 11 juni wordt de indruk gewekt dat accountants de invoering van een elektronische standaard voor bedrijfsrapportage (Standard Business Reporting (ook wel XBRL)) tegenhouden omdat dit ten koste zou gaan van hun omzet. Ook ik ben geïnterviewd voor dit artikel, maar helaas is de essentie van mijn verhaal in dit artikel door de auteur niet overgenomen. Tegen de gemaakte afspraken in heb ik geen inzage gekregen in het concept artikel voor publicatie.

Voor de volgers van deze weblog wil ik graag mijn visie op de (implementatie) van SBR uiteenzetten.

Hieronder een kort resumé van de, in het kader van dit artikel, aan mij gestelde vragen en mijn beantwoording.

De oplettende lezer zal zien dat mijn visie wezenlijk afwijkt van de teneur van het artikel. De auteur van het artikel heeft inmiddels toegelicht dat hij om deze reden mijn naam niet in het hoofdartikel heeft genoemd en slechts één citaat van mij heeft opgenomen in het inleidende artikel. Tja, XBRL het blijft ‘verdraaid’ lastig.

Mijn verhaal……

XBRL

Kort na het tekenen van het convenant is XBRL door de overheid gepositioneerd als administratieve lastenverlichting voor ondernemers. Daar moet het ook toe leiden, maar daarvoor moet (nog) heel veel gebeuren bij alle betrokken partijen keten van financiële rapportage.

Voordeel door standaardisatie

XBRL is een grootschalig project met als doel de introductie van een standaard in de financiële rapportageketen. Door op uniforme wijze financiële rapportages te vervaardigen en deze onderling uit te wisselen in een standaardformaat, kunnen de diverse systemen in de rapportageketen de informatie verwerken zonder menselijke tussenkomst. Dit scheelt dus handelingen bij de vervaardigers (de ondernemer en/of zijn intermediair) en bij de belanghebbenden (KvK, Belastingdienst, CBS en (straks)banken). De besparing komt vooral doordat de informatie niet steeds opnieuw hoeft te worden gedigitaliseerd.

Om optimaal te kunnen profiteren van de voordelen van XBRL is het, onder andere van belang dat:

1. er overeenstemming bestaat over de taxonomie (standaardisatie afspraken) - dit is het geval

2. er overeenstemming bestaat over de wijze van uitwisseling, en de daaraan gerelateerde aspecten, zoals:

a. de keuze van de transactiepoort - dit is inmiddels bekend

b. een standaard voor geautomatiseerde retourinformatie – deze is in ontwikkeling

c. overeenstemming over de wijze van vastlegging van machtigingen wanneer indiening via een intermediair verloopt (dit is een lopende discussie tussen overheidsinstanties onderling en diverse marktpartijen) - dit aspect is nog niet geregeld

3. alle betrokken partijen daadwerkelijk de systemen hebben aangepast aan de standaard – dit is (nog) niet overal het geval

Door bepaalde instanties is aangegeven dat de eventuele voordelen uit XBRL niet zullen worden teruggegeven aan de betreffende ondernemer (KvK). Bij veel partijen in de keten gaat het ook `slechts´ om een vervanging van de eigen ontwikkelde standaard (bijvoorbeeld BAPI bij de belastingdienst en Rapportgeneratoren bij veel accountants). Het voordeel van XBRL zit hem in de onderlinge uitwisselbaarheid, tussen de betrokken partijen. Het gaat vaak om relatief kleine bedragen, maar door de grote aantallen ondernemers loopt dat op tot een aardig bedrag. We zitten nu echter nog in een fase waarin de partijen eerst moeten investeren in de overgang van de eigen standaarden naar de algemene standaard. 

Accountants en angst voor omzet verlies

Met name bij de kantoren die actief betrokken bij de projecten om XBRL mogelijk te maken en te implementeren in de werkprocessen, proef ik deze angst niet.

Weigeren accountants om efficiencywinst aan de klant terug te geven?

Dat denk ik niet, ik denk dat het eerder te maken heeft met het feit dat niet alle kantoren bereid zijn om voorop te lopen in dit soort ontwikkelingen. Zoals overal heb je ook hier koplopers en volgers.  De efficiencywinst is ook relatief beperkt, de meeste kantoren hebben de afgelopen 10 jaar al veel geïnvesteerd in verregaande automatisering en standaardisatie van processen (denk aan rapportgeneratoren, (online)diensten etc.). Deze voordelen zijn reeds verwerkt in de prijsstelling. De extra efficiency voordelen die de invoering van SBR daar nog aan toevoegt zijn voor een intermediair in veel gevallen relatief beperkt. Ik denk dat de meeste kantoren best bereid zijn deze voordelen te verrekenen met hun klanten. Voorlopig vergt het echter nog de nodige investeringen om XBRL mogelijk te maken. 

Alleen digitaal of papier en digitaal?

Met de invoering van de SBR rapportage kunnen de kosten voor het opmaken en printen van de papieren jaarrekening door de accountant komen te vervallen. Vaak zal de ondernemer naast de XBRL rapportage ook nog een leesbare versie wensen, waarmee de XBRL rapportage feitelijk een extra product wordt.

XBRL aan de bron

Zodra er een standaard komt waardoor brondocumenten, zoals inkoopfacturen, direct kunnen worden ingelezen en geboekt in de administratie, kan mijns inziens wel een extra efficiencyslag worden gemaakt. In dat stadium zitten we echter voorlopig nog niet, want dit vereist XBRL op transactieniveau (XBRL GL) en een uniforme standaard voor elektronische facturen.

Lastenverlichting 400 miljoen

Bij de introductie van XBRL is door een nauw betrokken partij een vergelijking gemaakt van de voordelen van een elektronisch proces ten opzichte van een papieren proces zonder automatisering. Deze berekening kwam uit op de welbekende 350 tot 400 miljoen besparing op accountantskosten. Een bij mij bekend persoon heeft deze berekening mogen inzien. In de berekening was voorbij gegaan aan het feit dat de meeste accountantsorganisaties reeds ver voor de invoering van XBRL het papieren proces hebben vervangen door rapportage software waardoor een belangrijk deel van de berekende voordelen zouden komen te vervallen.

Uit bovenstaande moge duidelijk zijn een groot deel van de besparing bij de invoering van XBRL echter al gerealiseerd was. Helaas is dit bedrag in de rest van de discussie inzake XBRL een eigen leven gaan leiden.

Wanneer komen de voordelen?

De voordelen liggen mijns inziens met name in de nieuwe mogelijkheden die standaardisatie ons gaat bieden. Een standaard voor elektronische facturen, een digitale marktplaats voor het aanvragen van kredieten, periodieke verantwoording in XBRL t.b.v. banken zijn zo een aantal potentiele voordelen voor de toekomst.

Ik geloof dus zeker in XBRL, en ik ben er van overtuigd dat met name middelgrote accountantskantoren hieraan een belangrijke bijdrage leveren. Als alle andere partijen net zo’n bijdrage leveren, en we het project de tijd geven om een succes te worden, dan komen de voordelen vanzelf.